Bạn – có biết rằng: những hình mẫu thành đạt – mà bạn hằng ngưỡng mộ thì phía sau họ – có rất nhiều lúc đuối sức, mệt mỏi, thậm chí có những thời khắc tinh thần lao dốc, – muốn buông xuôi, phó mặc cho đời. Và bạn đâu có thấy, rằng: dù cùng một vị thế ở trên đỉnh thành tựu của cuộc sống, không phải ai có thể cảm nhận mỹ vị cuộc đời, trái lại không ít trong số họ cảm thấy chưa mãn nguyện. Vậy đâu là yếu tố tạo nên những thái cực khác biệt – đến vậy?
Bẫy “nỗ lực” của đời sống giới trung lưu cấp tiến
Nhật Vy, 26 tuổi – quản lý dự án cấp cao của một tập đoàn Truyền thông tại TP.HCM, mới đây đã đăng đàn chia sẻ trên podcast một nền tảng hàng đầu, rằng từ khi bước lên một nấc thang cao hơn trong công việc, cô luôn trong tình trạng thiếu ngủ do áp lực của tiến độ các dự án cần hoàn thành. “Sau mỗi ngày rời công sở trở về nhà, tôi chỉ kịp tắm rửa, ăn vội bữa tối rồi lại ngồi trước laptop làm việc tiếp đến 11 -12h đêm. Trước khi đi ngủ tôi cũng phải tính thời gian, đặt báo thức để dậy từ 4h sáng và làm tiếp cho kịp tiến độ”, Vy kể.
Cùng cảnh ngộ, Minh Tân, 30 tuổi – nhà thiết kế đồ họa của một công ty sự kiện ở Hà Nội – lại không nhớ nhớ lần cuối mình có được một bữa ăn ngon là từ khi nào. Cùng lúc, Tân được giao phụ trách 4 dự án, công việc ngập đầu vì thế mỗi lần về nhà anh là gần nửa đêm, chỉ kịp ăn vội bữa cơm đã nguội lạnh rồi leo lên giường ngủ lấy sức mai lại tiếp tục cuộc chiến với những deadline công việc.
Mới đây, Liên Anh, 35 tuổi, quản lý nhãn hàng của chuỗi thương hiệu trẻ em có trụ sở tại Đà Nẵng, cho biết: hơn 3 tháng nay, cô gần như không có ngày nghỉ vì mục tiêu tăng trưởng của thương hiệu và hệ thống cửa hàng. Toàn bộ công việc chăm sóc nhà cửa, con nhỏ, cô đành nhờ cậy vào bà ngoại, trong khi đó, chồng cô – đương nhiệm vị trí trưởng phòng kế hoạch ở một công ty xây dựng cũng ngày ngày chạy đua với áp lực, thường xuyên về nhà muộn. Tương tác giữa hai vợ chồng trở nên ít hơn xa cách nhiều hơn, thiếu quan tâm, mạnh ai nấy “đua” trên đường sự nghiệp.
Cho dù ở ba miền Bắc – Trung – Nam và ở ba hoàn cảnh khác nhau, nhưng cả Nhật Vy, Minh Tân lẫn Liên Anh đều có những nỗi niềm chung và cùng trạng thái suy kiệt bởi vòng cuốn xoáy của thành tựu – theo đuổi.
Ở ngưỡng suy “mood“
Ban đầu, cả ba người đều cảm thấy may mắn khi làm việc cho các tổ chức quy mô, có tiếng. Họ nỗ lực cho công việc theo phương châm “áp lực mới tạo ra kim cương” với kỳ vọng đạt kết quả tốt và công trạng sẽ được tưởng thưởng xứng đáng. Nhưng quán tính đã cuốn họ vào hết guồng quay này đến guồng quay khác; không chỉ làm thêm giờ mà cả những ngày nghỉ cũng không còn thư thả, rảnh rang. Khi thành quả mong muốn hãy còn chưa được mắt nhìn tay sờ thì họ đã sớm nhận về hệ quả đáng quan ngại: tinh thần suy giảm, cảm nhận rệu rã, sức khỏe sa đà, và đáng nói nhất là các kết nối với bản thân và người thân đều có xu hướng ngày càng yếu ớt, báo hiệu sự trục trặc, rạn vỡ khó lòng cứu vãn.
Không những thế, điều đáng kể là khi càng nỗ lực họ càng thiếu sắc sảo, giảm bớt sức sáng tạo bởi mọi thứ luôn căng như dây đàn. Áp lực từ việc suy nghĩ liên tục và làm việc không ngừng nghỉ khiến nhiều người luôn ở trong trạng thái căng thẳng, gắt gỏng, mất ngủ, thiếu tự tin, thường xuyên cảm thấy bất an, hoài nghi, rơi vào trống rỗng và thường tự đặt ra những suy nghĩ đè nặng tới tâm lý của bản thân.
Chạm ngưỡng suy “mood” như vậy thì ngay cả những lời khích lệ từ bạn bè, đồng nghiệp kiểu như: cố lên, đừng bỏ cuộc,… vô hình trung cũng trở thành áp lực đẩy họ xa dần nguồn động lực cần thiết để tiếp tục hành trình.
Đứng vững trước khi vươn cao
Không thể trách các nhân viên công sở trong nỗ lực muốn hoàn thành tốt công việc, muốn vươn cao giữa bộn bề áp lực; bởi trong bối cảnh hiện nay, rất nhiều người trung lưu sống ở thành thị lớn cũng đang đối diện với sự suy giảm chất lượng cuộc sống: mệt mỏi lung lạc, mất cân bằng và mất kết nối với những giá trị thiết yếu, thân thuộc. Hướng đến kỳ vọng tạo ra một cuộc sống tốt hơn, hạnh phúc hơn,… họ chỉ biết trang bị cho mình tâm thế quyết liệt cố gắng chứ không hề nghĩ đến những thời điểm cần đến tâm thế dừng lắng để mà tránh hệ quả mất mát, không viên mãn vì phải đánh đổi những điều quan trọng như sức khỏe và tình thân.
“Khi bạn cảm thấy mệt mỏi, hãy đi chậm lại. Hãy nhấn nút dừng lắng”, nhà khai vấn Gaur GoPal Das chia sẻ trong cuốn sách bán chạy: “Những bí mật của cuộc sống để sống cân bằng và có mục đích”. Áp dụng cách mà nhà khai vấn Gaur GoPal Das khuyên bảo, Nhật Vy tập sống chậm lại để thấu hiểu mục tiêu phấn đấu, cảm nhận cân bằng, vững chãi và hạnh phúc hơn. Chia sẻ “bí mật” này với Minh Tân để cả hai cùng thực hành rồi thì giấc ngủ ngon lành và những bữa ăn thơm lừng mỹ vị đã trở về với Nhật Vy, Minh Tân sau hơn một năm trường cùng nhau thực hành tâm thế dừng lắng.
Sử gia người Do Thái Yuval Noah Harari, tác giả của loạt sách bán chạy như “Sapiens – Lược sử loài người”, “21 bài học cho thế kỷ 21”,… cho biết mỗi ngày ông dành thời gian hai tiếng đồng hồ để thiền định. Thiền khiến ông cân bằng lại tâm trí, đồng thời giúp ông chú tâm hơn vào các chi tiết và tổng thể. Lịch sử của loài người trải qua hàng ngàn, hàng triệu năm với hằng hà sa số các sự kiện, do vậy việc chọn chi tiết nào, bỏ diễn biến nào cần một sự tập trung cao độ. Thiền – khoảnh khắc tạm dừng để lắng đọng các sự kiện đó, giúp ông trở thành một tác giả được yêu thích nhất thời hiện đại. Cách mà sử gia Harari thiền định được Liên Anh áp dụng để thư giãn bản thân, mài sắc tâm trí, tái khởi năng lượng để vừa kết nối với gia đình cùng thưởng thức những khoảnh khắc đời lừng mỹ vị, vừa có thể kết nối với công việc trong trạng thái hoàn toàn làm chủ áp lực. Thiền theo cách của Harari, Liên Anh thường thực hiện một mình và cũng có khi là thực hành cùng nhóm đồng nghiệp. Thực hành dừng lắng một cách nghiêm túc đã trả lại cho Liên Anh và gia đình những bữa cơm đầm ấm, tinh tươm, điều tưởng đã trở nên xa xỉ.
Bên cạnh những cách thức dừng lắng được đông đảo cộng đồng ưa chuộng lối sống tích cực thực hành kể trên, những hoạt động dừng lắng đơn giản khác như bơi lội, tập thể thao, đi bộ đường dài (trekking) hay thăm thú bạn bè,… cũng là những hoạt động dừng lắng có giá trị gia tăng chất lượng cuộc sống, giúp bạn đứng vững trước khi vươn cao. Điều quan trọng nhất là bạn tìm được cho mình phương pháp dừng lắng mà bạn cảm thấy thoải mái và có thể thực hiện đều đặn, hình thành một lối sống dừng lắng hiệu quả.
